Zindelijkheidstraining kind

Hoe maak je een kind snel zindelijk? En hoe kan ik mijn kind helpen om zindelijk te worden? Hoe begin je aan zindelijkheidstraining van je kind? En hoe bereid je zindelijkheidstraining voor? Veel ouders hebben vragen over het zindelijkheidsproces en zindelijk maken van hun kind.

Lees in dit artikel de tips en handvatten voor een succesvolle zindelijkheidstraining. Verder lezen? Dan raden wij het boek Handboek Zindelijkheid aan van A. Vermandel. Een handboek met achtergrondinformatie over het zindelijk worden, maar ook fijne handvatten en tips om mee aan de slag te gaan. Zie ook de boekrecensie.

Stappen en tips zindelijkheidstraining

Zindelijkheidstraining heeft alleen zin als kinderen hier klaar voor zijn. Om aan de zindelijkheidstraining te kunnen starten zijn er drie belangrijke voorwaarden waar het kind aan moet voldoen. Het kind moet het kunnen, het moet het begrijpen en het kind moet het willen.

Of jouw kind klaar is voor het proces van zindelijk worden kan je bepalen aan de hand van rijpingssignalen. Benieuwd hoe je kan herkennen of jouw kind toe is aan zindelijkheidstraining? Lees dan het artikel Hoe oud beginnen met zindelijkheidstraining.

8 stappen en 5 tips zindelijkheid trainen

Lees hieronder snel verder voor de 8 stappen en 5 tips en kernelementen om je kind zindelijk te maken.

Stap 1: Bereid jezelf goed voor op de zindelijkheidstraining

Deze stap klinkt misschien heel simpel, maar dit is echt een hele belangrijke stap binnen de zindelijkheidstraining. Stel jezelf de vraag of jij als ouder ook echt toe bent aan het stimuleren van de zindelijkheid van je kind. Kan je de komende periode genoeg tijd vrijmaken om je peuter te helpen en ondersteunen bij de training? Komt er niet net binnenkort een nieuw broertje of zusje of andere belangrijke gebeurtenis? Timing van de zindelijkheidstraining is belangrijk. Zeker in het begin vraagt de zindelijkheidstraining veel tijd van jou als ouder!

Lees je eventueel in! Het kan prettig zijn om meer achtergrondinformatie te kennen over de ontwikkeling van zindelijkheid en het zindelijkheidsproces, zodat je je kind beter kan begeleiden in het proces van zindelijk worden. Zie ook het artikel Ontwikkeling zindelijkheid of het boek Handboek zindelijkheid. Ook vinden ouders het soms prettig om veel tips en handvatten gelezen te hebben alvorens te beginnen aan de zindelijkheidstraining. Ook deze tips zijn te vinden in het Handboek zindelijkheid. Maar voor een nog concretere methode kan je ook eens naar het boek Zindelijk maken is kinderspel van D. Mendelsohn.

Stap 2: Maak je huis geschikt voor de zindelijkheidstraining

Ook een logische stap, maar weer heel belangrijk voor een succesvolle zindelijkheidstraining. Voordat je aan de zindelijkheidstraining begint is het belangrijk om goed na te denken over de plaats van de zindelijkheidstraining en je huis hiervoor geschikt te maken. In het begin zullen er zeker nog ongelukjes gebeuren.

Dus zorg ervoor dat de plek waar het potje staat makkelijk schoon is te maken en dat er niet teveel afleiding voor het kind is op deze plek. Als jouw kind veel op de bank zit, zou je ook een matrasbeschermer over de bank kunnen leggen. Ook een matrasbeschermer voor in de autostoel zal jou een hoop stress besparen.

Stap 3: Doe inkopen voor de zindelijkheidstraining

Het is handig om voor de zindelijkheidstraining een aantal zaken in huis te hebben. Zorg in elk geval ervoor dat je onderstaande spullen in huis hebt voordat je start met de training:

• Genoeg onderbroekjes, in elk geval 10 tot 15 stuks. Deze kan je ook samen met je peuter gaan kopen en hier al een bijzondere gebeurtenis van maken. Net als de grote mensen mag hij nu een onderbroek gaan dragen! Tip: koop wat wijder zittende onderbroeken, zodat je kind de onderbroeken zelf makkelijk aan en uit kan doen.

• Koop één of meerdere potjes. Ook het kopen van een potje zou je samen met je kind kunnen doen. Er zijn potjes in allerlei leuke varianten. Je zou ook samen met je kind het potje kunnen versieren.

• Makkelijk zittende kleding is ook erg belangrijk. Trainingsbroeken zonder knopen en ritsen zijn bijvoorbeeld heel gemakkelijk, of voor meisjes een rok. Een kind moet zelf namelijk vlot de broek aan en uit kunnen doen. Het zelf kunnen doen is belangrijk voor een peuter. Hier wil je geen strijd over krijgen tijdens de zindelijkheidstraining. Uiteraard is het belangrijk om altijd reserve kleding mee te hebben als je op stap gaat.

• Beloningen zijn een belangrijk onderdeel van de zindelijkheidstraining. Hier hoef je niet altijd inkopen voor te doen. Een beloning kan ook een applaus zijn of samen een boekje lezen of iets leuks doen. Maar een kleine beloning zoals een sticker kan voor sommige kinderen erg motiverend zijn. Je zou samen met je peuter een sticker beloningssysteem kunnen bedenken en maken. Of schaf een kant en klaar zindelijkheidheidsbeloningssysteem aan.

• Hulpmiddelen voor de zindelijkheidstraining. Er zijn erg leuke boekjes te koop over zindelijk worden voor kinderen. Dit kan goed helpen bij het voorbereiden van je kind op de zindelijkheidstraining. Ook kan een plaspop of gewone pop een leuk hulpmiddel zijn binnen de zindelijkheidstraining. Je hebt ook een plaspop in jongens variant.

Stap 4: Bereid je peuter goed voor op de zindelijkheidstraining

Enkele dagen voordat je start ga je met je peuter praten over de zindelijkheidstraining. Je vertelt dat je kind een grote jongen of meisje aan het worden is en straks geen luier meer hoeft aan te doen. Je vertelt je kind globaal wat er gaat gebeuren. Hiervoor kan je ook hulpmiddelen zoals boekjes over zindelijk worden en een plaspop gebruiken.

Ook veel praten over plassen en poepen en benoemen als iemand uit het gezin naar de WC gaat helpt om de zindelijkheidstraining goed te starten. Tijdens deze dagen spreek je jouw peuter steeds op een positieve manier toe en benadrukt dat hij nu groot wordt, net als … Ook kan je zeggen dat je heel erg trots bent als papa en mama.

Ook kan je in deze fase samen met je kind onderbroeken en een potje gaan kopen, zie vorige fase. Gedurende deze dagen van voorbereiding merk je snel genoeg of jouw kind toe is aan de zindelijkheidstraining. Krijgt jouw kind tijdens deze fase meer interesse in het toilet? Toont het interesse in het gedrag van de andere gezinsleden? Is hij trots en wil hij graag taakjes alleen doen? Als je denkt dat jouw kind er toch nog niet klaar voor is kan je altijd besluiten de zindelijkheidstraining nog even uit te stellen.

Stap 5: Zet in elke kamer of verdieping waar je kindje veel is een potje

Je kan ervoor kiezen om op alle kamers waar je kind veel is een aparte plek te maken met een potje. Dit zal zeker in het begin helpen om ongelukjes te voorkomen. Kinderen voelen vaak de drang tot plassen heel laat aan en dan is het handig als het potje dichtbij staat.

Ook als kinderen boven aan het spelen zijn, zullen zij misschien niet zo zin hebben om hun activiteit te onderbreken als hun potje helemaal beneden staat.

Stap 6: Laat je kind wennen aan het potje

Bij het voorbereiden van jouw peuter op de zindelijkheidstraining hoort ook nog het wennen van jouw kind aan het potje. In deze fase kan je ook je kind met zijn broek aan op het potje zetten. Doe dit bijvoorbeeld drie dagen drie keer per dag. Hij hoeft verder nog niks te doen.

De nadruk ligt nu even op het samen zijn en laten ervaren dat het potje iets prettigs is. Je kan ook bijvoorbeeld steeds even een boekje voorlezen op dit moment. Veel ouders hebben deze fase al veel eerder gedaan. Meestal is een potje al eerder in huis dan de zindelijkheidstraining begint.

Het is heel goed om een kind al vroeg te laten wennen aan het potje. Zodra een kind kan zitten is het prima om hem of haar eens op het potje te zetten. Je kan ook met een (plas)pop het voordoen. Je kan het potje ook bij de WC zetten en uitleggen waarvoor het potje is. Op deze manier wordt het potje onderdeel van het gezin en als iets normaals. Hierdoor verklein je de kans dat jouw kind een mogelijke angst ontwikkelt voor het potje. Wanneer jouw kindje vertrouwd is met het potje kan de volgende fase beginnen.

Stap 7: Oefenen met het potje en inbouwen routines

In deze fase ga je jouw kind zonder broekje op het potje zetten op vaste momenten op de dag. Breng hier structuur in. Dus bijvoorbeeld bij het opstaan, na het middagdutje en na elke maaltijd van de dag. Vanaf deze fase draagt jouw kind overdag geen luier meer! Enkel nog bij het middagdutje en ’s nachts. Je vraagt je kind in deze fase regelmatig of hij moet plassen. Herinner je kind er aan waar het potje staat. Dit is belangrijk voor de bewustwording.

Voordat je met deze fase start kies je een goed moment in de week, bijvoorbeeld het weekend, waarop je wat langer kan oefenen met je kind. Ga samen met je kind zijn laatste luier weggooien en laat hem vervolgens een aantal uur met blote billen rondlopen. Je kan weer samen met je kind de boekjes over zindelijk zijn lezen en de (plas)pop het voor laten doen.

Stimuleer je kind ook om op het potje te gaan zitten en beloon hem als hij dat doet. Ook als er geen plas komt. Om je kind gemotiveerd te houden is het aan te raden om zeker in het begin veel aandacht te hebben voor je kind, goed te ondersteunen en veel te belonen.

Bouw binnen deze structuur ook één langer moment in om te oefenen. Dit kan elke dag een moment zijn als je hier tijd voor hebt of enkele keren per week. Tijdens deze momenten kan je jouw kind veel laten drinken en hem goed observeren. Herken jij wanneer jouw kind aandrang heeft voor het plassen?

Zie ook het artikel Hoe oud beginnen met zindelijkheidstraining? waarin tips staan hoe je deze signalen kan herkennen.

Geef een beloning na een plas of poep en maak samen met jouw kind het potje leeg. Samen doortrekken kan heel leuk zijn als jouw peuter hier al aan gewend is.

Is er een ongelukje gebeurt? Dit is helemaal niet erg, maar maak het samen schoon. Je kind leert hierdoor wel de consequenties en dit zal helpen om de aandrang van het plassen eerder te herkennen en voelen.

Speciale oefenbroekjes zindelijk worden

Je kan eventuele trainingsbroekjes gebruiken voor kinderen die zindelijk aan het worden zijn. Deze speciale broekjes zitten tussen een gewone onderbroek en een luierbroekje in. Ze kunnen een klein ongelukje tegenhouden, maar je kind zal wel eerder de nattigheid voelen. Dit helpt het kind om bewust te worden van het gevoel om te plassen. Hierdoor zal je kind gemotiveerder zijn om plas op het potje te doen. Tijdens de zindelijkheidstraining is het best om een gewone onderbroek te gebruiken, maar het oefenbroekje kan ook als stap binnen de zindelijkheidstraining ingebouwd worden.

Stap 8: Plan eventueel een intensief trainingsmoment

Sommige ouders kiezen voor een intensief trainingsmoment of zelfs een heel trainingsweekend. Zeker aan het begin van de zindelijkheidstraining is het heel belangrijk dat je lekker in en om het huis bent. Even geen feestjes of uitstapjes.

Je kan het intensieve trainingsmoment als een echte bootcamp zien. Even een aantal uur volledige aandacht voor je kind. Goed kijken of je kind signalen geeft dat hij moet plassen en regelmatig je kind op het potje zetten en hem in zijn broek laten kijken of hij droog of nat is. Zorg voor niet teveel afleiding van speelgoed, TV en andere zaken. De enige spullen die je nu bij de hand hebt zijn het potje, een (plas)pop, boekjes over plassen, leuke onderbroeken, veel water en natuurlijk de beloningen!

Je kind zal al deze aandacht geweldig vinden en als jij het moment goed gekozen hebt en geen stress ervaart, zal je zien dat dit voor jezelf ook een leuke en bijzondere tijd is! Nodig eventueel leeftijdsgenootjes uit en ga met elkaar oefenen. De aanwezigheid van andere kinderen en voorbeelden kunnen heel stimulerend werken en het zindelijkheidsproces versnellen.

Kernelementen en tips zindelijkheidstraining

Hierboven het je het stappenplan van de zindelijkheidstraining kunnen lezen. Je hoeft uiteraard niet al deze stappen te doorlopen. Je kan uiteraard een stappenplan op maat maken, wat bij jou en je kind past.

Hoe jouw zindelijkheidstraining er ook ziet, er zijn een aantal belangrijke elementen die een zindelijkheidstraining succesvol maken. Hieronder zijn deze elementen en tips opgenomen.

1. Imitatie als element van het zindelijk worden

Jonge kinderen en peuters leren vooral door na te doen. Onderzoek heeft aangetoond dat imitatie de zindelijkheidstraining vlotter kan laten verlopen. Dit element kan je dus gebruiken binnen de zindelijkheidstraining! het is dus belangrijk dat jouw kind beseft dat iedereen uit zijn gezin en omgeving moet plassen en poepen.

Wijs jouw kind erop als iemand naar het toilet gaat, neem eventueel je kind mee als jij naar het toilet gaat en laat hem het resultaat zien. Ook het doorspoelen samen is een belangrijk onderdeel. Een natuurlijk eigenschap is dat peuters alles imiteren en alles graag zelf willen uitproberen…

2. Routines zijn belangrijk binnen de zindelijkheidstraining

Het is erg belangrijk om routine in te bouwen bij de zindelijkheidstraining. Het potje moet op een vaste plaats staan, zodat jouw kind weet waar het staat. Gebruik steeds dezelfde woorden en zinnen, zoals: ga op het potje zitten en ga maar plassen. En volg steeds dezelfde stappen. Broek naar beneden, op het potje zitten, billen afvegen en handjes wassen.

Ook vaste tijdstippen wanneer je jouw kind op het potje laat zitten zijn in het begin erg belangrijk. Ook is het heel belangrijk dat de routines overal zoveel mogelijk worden doorgetrokken. Dus ook op de kinderopvang of bij opa en oma. Dit vergt afstemming en tijd.

3. Consequent zijn binnen de zindelijkheidstraining

Misschien wel één van de moeilijkste elementen binnen de zindelijkheidstraining is het consequent zijn. Het hebben van een vast ritueel en dat volhouden is van groot belang. Kinderen op deze leeftijd hebben duidelijkheid en voorspelbaarheid nodig. Dus als je eenmaal gestopt bent met luiers, is het heel onduidelijk voor je kind als hij wel in de auto of tijdens een bezoek aan een winkel een luier moet dragen.

Door een goede voorbereiding (zie stappen zindelijkheidstraining), is het makkelijker om consequent te zijn. Dus zorg voor reserve kleding, neem het potje en de beloningen overal mee naar toe en zorg dat je de autostoel beschermt tegen ongelukjes.

4. Geduld binnen de zindelijkheidstraining

Wanneer wordt mijn kind nou zindelijk? Hoe lang duurt de zindelijkheidstraining? Helaas zijn deze antwoorden moeilijk te geven. Het proces van zindelijk worden verschilt namelijk erg van kind tot kind en is afhankelijk van allerlei factoren. Sommige kinderen zijn vanaf de start van de zindelijkheidstraining na enkele dagen zindelijk en bij andere kinderen duurt het zindelijk worden enkele weken tot maanden.

Dit kan natuurlijk erg frusterend zijn voor ouders, maar ook voor het kind. Het is juist belangrijk om het kind te laten voelen dat het niet erg is. En beloon vooral de momenten dat het goed gaat en wordt nooit boos op je kind als het een ongelukje heeft. Dit zal het zindelijkheidsproces alleen maar verstoren. Geduld en positieve bekrachtiging zijn dus sleutelwoorden binnen de zindelijkheidstraining!

5. Trek je niet teveel van de omgeving aan

Helaas voelen ouders zich soms opgejaagd door hun omgeving. Opa’s en oma’s die zich afvragen of jouw kind al zindelijk is. Of vriendinnen en vrienden die trots vertellen dat hun kind al zindelijk is en zich afvragen of jullie al begonnen zijn met de zindelijkheidstraining…

Probeer je niet teveel van de omgeving aan te trekken. Zindelijk worden is absoluut geen wedstrijd en verschilt gewoon van kind tot kind. Er is geen goed of fout. Jij als ouder doet je best en steunt je kind op jouw allerbeste manier.