Doorslapen baby: tips en stappenplan

Het is een droom voor veel ouders: een baby die ’s nachts doorslaapt. Helaas is dit niet altijd het geval en kunnen ouders soms weken, maanden of zelfs jaren wakker liggen met een huilende baby. Gelukkig zijn er een aantal dingen die je als ouder kan doen om de kans te vergroten dat je baby ’s nachts doorslaapt.

In dit artikel geven we antwoord op de vraag, wanneer kan een baby doorslapen, wanneer mag een baby doorslapen en slapen zonder nachtvoeding. Daarnaast vind je tips en een concreet stappenplan om het doorslapen van je baby te stimuleren. Wil je na het lezen van dit artikel je nog verder verdiepen in slaap? Dan raden wij het boek Slaap, baby, slaap en/of Het Babyslaapboek aan. Zie ook de boekrecensies van deze boeken.

Wanneer gaat een baby doorslapen?

In het boek Slaap! Van S Willekes wordt gesteld dat 70% van baby’s rond de leeftijd van 9 maanden doorslapen. Als definitie voor het doorslapen wordt gehanteerd: het vermogen van de baby om 8 tot 12 uur te slapen zonder nachtvoeding. En daarnaast dat de baby genoeg eet en drinkt en de gewichtstoename voldoende is.

Wanneer mag een baby doorslapen?

Wanneer kan een baby doorslapen? Fysiek gezien is doorslapen van een baby mogelijk vanaf de leeftijd van 4 maanden, hoewel de meeste baby’s van deze leeftijd nog wel nachtvoedingen nodig zullen hebben. Baby’s jonger dan 4 maanden hebben echt nog nachtvoedingen nodig om voldoende in gewicht aan te kunnen komen.

Hoe lang mag een baby doorslapen zonder voeding?

Hoeveel nachtvoedingen hebben baby’s dan gemiddeld nodig per leeftijdsfase? De literatuur zegt hierover dat baby’s van 0 – 2 maanden twee tot vier nachtvoedingen nodig hebben. Baby’s van 2 – 4 maanden nog gemiddeld één tot drie, baby’s van 4 – 6 maanden nul tot twee en baby’s van 6 – 8 maanden nul tot één. En tot slot heeft de meerderheid van de baby’s van 9 maanden echt geen  nachtvoedingen meer nodig. Op het moment dat jouw baby op deze leeftijd nog om nachtvoeding vraagt, zou dit ook het gevolg kunnen zijn van een routine en/of aangename gewoonte.

Doorslapen baby: stappenplan en tips

Hoe leer je een baby doorslapen? Hieronder is een stappenplan opgenomen die je kan volgen om jouw baby te leren doorslapen. Het stappenplan kan zowel gebruikt worden voor ouders die al slaapproblemen bij hun baby ervaren als ouders die nog geen slaapproblemen bij hun baby ervaren.

Stap 1: Zijn jullie er klaar voor?

1. Zorg voor genoeg kennis en achtergrondinformatie over slaap.

Een basis aan achtergrondkennis over slaap helpt voor (meer) begrip voor je baby, jezelf en je partner. Ook helpt het bij het stellen van reële verwachtingen. Wat is voor jou doorslapen en wat mag of kan je verwachten van je baby in welke maand? Wanneer gaan baby’s gemiddeld doorslapen? Hoeveel slaapt een baby eigenlijk overdag en ’s nachts? En wanneer kan een baby veilig zonder nachtvoeding doorslapen? Op deze website staat veel informatie, maar lees je eventueel verder in met boeken over slaap. Wij raden de boeken Het Babyslaapboek en Slaap, baby, slaap hiervoor aan. Lees eventueel het achtergrondartikel:

2. Hoe ga je het doen? En zit je op één lijn met je partner?

Zijn jullie er allebei ook echt klaar voor? Willen jullie bijvoorbeeld allebei dat de baby in zijn eigen bedje en/of op het eigen kamertje gaat slapen? Wat is jullie verwachting van het doorslapen? Gaan jullie een bepaalde methode toepassen bij het leren doorslapen? Mag je baby even huilen tijdens het inslapen of niet? Wanneer ga je kijken? Welke methode je ook kiest, op één lijn hierover zitten met je partner en consistent hierin zijn is essentieel voor het succesvol leren doorslapen van je baby! Lees eventueel het achtergrondartikel:

3. Kies het juiste moment om te beginnen

Zorg voor het juiste moment om te starten met het leren doorslapen van je baby. Rust en regelmaat is belangrijk voor het goed kunnen slapen en doorslapen. Over het algemeen is het niet handig om te starten op het moment dat je bijna op vakantie gaat, er een broertje of zusje aan komt en/of een andere grote gebeurtenis die veel aandacht vraagt. Denk aan trouwerij, verhuizing, scheiding of overlijden.

Stap 2: Check voorwaarden doorslapen baby

1. Is je baby medisch gezond?

Heeft je baby een gezond gewicht en krijgt hij genoeg voeding binnen overdag? Is je kind helemaal lekker en is er bijvoorbeeld geen sprake van koorts of waterpokken? In dat geval kan je beter nog even wachten met de verwachting dat je baby gaat doorslapen. Ook medische oorzaken als keel-, neus- en oorpijn, obstipatie, reflux, slaapapneu of eczeem kunnen slaapproblemen bij je baby veroorzaken.

2. Is je baby niet onder- of oververmoeid?

Onder- of oververmoeidheid van een baby kan zorgen voor slaapproblemen en problemen met doorslapen bij baby’s. Op het moment dat een baby over zijn slaap is, zal het niet of heel moeilijk in slaap komen en hierdoor mogelijk nog vermoeider raken. Helaas helpt het dus juist voor het doorslapen om baby’s overdag minder te laten slapen zodat zij ’s avonds lekker moe zijn. Dit heeft over het algemeen een averechts effect. Zie ook stap 4: zorg voor een goede slaaphygiëne.

3. Heeft je baby geleerd om zelfstandig in slaap te vallen?

Kan jouw baby zelfstandig, dus zonder jouw hulp, in slaap vallen? Dit is namelijk essentieel voor het kunnen doorslapen. Op het moment dat kinderen alleen in de armen van vader of moeder, of tijdens de voeding (borst of fles) in slaap kunnen vallen, zijn zij dus afhankelijk van de ouders om in slaap te vallen. Op het moment dat zij ’s nachts dan wakker worden, zullen zij opnieuw de ouders nodig hebben. Lees hierover meer in het achtergrondartikel:

Stap 3: Zorg voor een goede slaapomgeving

1. Prettige slaapkamer en slaapkleding voor je baby

De slaapomgeving en slaapkleding kan veel invloed hebben op het slaapgedrag van je baby. Zo is een (pik) donkere en rustige (stille) kamer met een temperatuur tussen de 16 en 18 graden ideaal. Ook moet de slaapkamer als een prettige en veilige plek voor je baby aanvoelen. Knuffel en verschoon je baby overdag bijvoorbeeld op de slaapkamer. Of speel en lees af een toe een boekje voor op de kamer. Daarnaast is de slaapkleding essentieel. Slaapkleding moet lekker zitten en niet te warm of koud zijn. Een vierseizoenen slaapzak is bijvoorbeeld ideaal.

2. Gebruik eventueel ondersteunende slaaphulpmiddelen voor je baby

Slaaphulpjes kunnen de slaapomgeving van je baby prettiger maken. Zo kan White noise (witte ruis) heel rustgevend werken voor veel baby’s en bijvoorbeeld achtergrondgeluiden blokken. Ook kan een speentje of vanaf zes maanden een knuffeldoekje fijn zijn voor je baby. Lees hierover meer in het achtergrondartikel:

Stap 4: Zorg voor een goede slaaphygiëne (slaapgedrag)

1. Drie kernelementen doorslapen baby

Drie basisprincipes zijn belangrijk voor het doorslapen van je baby. Ten eerste is het belangrijk dat je baby niet te slaperig of slapend in bed wordt gelegd. Je baby moet namelijk leren om zelfstandig in slaap te vallen. Hier lees je verderop in dit artikel meer over.

Ten tweede moet je baby op tijd in bed liggen, rekening houdend met zijn natuurlijke bedtijd. Ten derde mogen er niet te veel uren tussen het laatste slaapje overdag en het naar bed gaan zitten. Deze laatste twee elementen zorgen ervoor dat je baby niet onder- of oververmoeid raakt en hierdoor slechter gaat slapen. Hoe je dit voor elkaar krijgt? Lees hieronder verder over het belang van routine en ritme inbouwen.

2. Routine, ritme en stimuleren dag- en nachtritme

Om te kunnen doorslapen is het van essentieel belang dat baby’s niet onder- of oververmoeid zijn. En dat zij een dag- en nachtritme ontwikkelen. Het klinkt misschien tegenstrijdig, maar voldoende slaap leidt tot meer en beter slapen van kinderen. Jouw baby moet dus voldoende slapen (overdag) voor zijn leeftijd.

Kinderen hebben bepaalde slaapvensters op een dag waarop zij zich gemakkelijker overgeven aan slaap. Op het moment dat kinderen te laat naar bed worden gebracht voor een dutje, bestaat het risico dat zij oververmoeid zijn en juist niet meer of heel moeilijk in slaap kunnen komen. Hierdoor kan je in een negatieve spiraal komen en/of denken dat jouw baby veel minder slaap nodig heeft dan gemiddeld. Vaak is dit niet het geval en is er juist sprake van een slaaptekort! Voorbeeldroutines en slaapschema’s kunnen helpen en inzicht geven in het aantal uur slaap en dutjes overdag wat baby’s nodig hebben. Lees hierover meer in het achtergrondartikel:

3. Introduceer een slaapritueel

Het kan niet vaak genoeg gezegd worden: Een slaapritueel is een belangrijk onderdeel van een goede slaaphygiëne en echt essentieel voor het leren (door)slapen van je baby. Zowel overdag tijdens de dutjes als ’s nachts. Een slaapritueel geeft je kind houvast, structuur en zorgt voor een heldere overgang van niet slapen naar wel slapen. Het niet of inconsequent toepassen van een bedritueel is vaak één van de oorzaken van slaapproblemen. Zorg ook dat je met je partner hierover op één lijn zit. Voor meer informatie lees het achtergrondartikel:

Stap 5: Klaar om te gaan oefenen met het doorslapen van je baby!

1. Leg je kind wakker in bed

Zoals bij de voorwaarden (stap 2) genoemd is het essentieel dat je baby zelfstandig in slaap kan vallen. Dit kan een baby leren door eerst tijdens de dutjes overdag en later ook bij het naar bed gaan voldoende wakker in bed gelegd te worden. Als jouw baby altijd half slaapt bij het in bed leggen, kan hij de vaardigheid van zelfstandig in slaap vallen niet oefenen!

Het leren zelf in slaap vallen gaat namelijk bij de meeste baby’s niet vanzelf en is echt een vaardigheid die aangeleerd moet en kan worden. In de eerste weken en levensmaanden hebben baby’s nog veel ondersteuning nodig bij het in slaap vallen. Ook is troost en lichaamscontact noodzakelijk. Het is dan ook heel normaal dat ouders hun baby in deze fase nog veel helpen bij het in slaap vallen door hun bijvoorbeeld in de armen te nemen, te wiegen en/of in de draagzak te nemen. Rond de leeftijd van vier maanden wordt het echter belangrijker om baby’s meer zelfstandig in slaap te laten vallen. Dit zal dan niet altijd gelijk lukken en bij elk slaapje, maar met de juiste aanpak kan je dit wel vanaf deze leeftijd gaan oefenen. Lees eventueel het achtergrondartikel:\

2. Pas eventueel een slaaptraining methode toe

Omdat het doorslapen vaak niet gelijk vanzelf gaat, kan het handig zijn om goed na te denken over de aanpak die je wil hanteren. Bij sommige ouders en baby’s gaat deze stap heel natuurlijk en leert het kind het doorslapen bijna vanzelf. Bij andere ouders en baby’s lukt het minder goed en kan een slaaptraining methode een oplossing bieden. Lees hiervoor eventueel het achtergrondartikel:

Wat als je baby niet wil doorslapen?

Zoals je in stap vier kan lezen is het heel normaal dat veel baby’s echt moeten leren doorslapen en zal dit proces met vallen en opstaan verlopen. Maar wat als jij alle stappen hebt doorlopen en je baby gaat nog steeds niet doorslapen? Volg dan de stappen hieronder.

Stap 6: Achterhaal de mogelijke oorzaken en pak deze aan

Het is belangrijk om de mogelijke oorzaak van het niet kunnen doorslapen van je baby te achterhalen en indien mogelijk deze oorzaak op te lossen. Hieronder zijn de meest voorkomende oorzaken opgesomd met eventuele oplossingen. Het kan voorkomen dat er meerdere oorzaken zijn aan te wijzen. Sommige oplossingen kunnen verschillende oorzaken aanpakken. Op het moment dat je de oorzaak zo goed mogelijk hebt opgelost, kan je stap 5 weer proberen.