Onze zoon van 7 jaar (groep 3) heeft erg veel moeite met schrijven. Hij heeft problemen met zijn grip en verder is zijn handschrift erg bibberig en heeft hij moeite om op een lijntje te schrijven. Wij vermoeden dat hij mogelijk linkshandig is. Kan je dit uit laten zoeken? Hij schrijft nu met rechts. Hij is bij een kinderoefentherapeute geweest en daar heb ik ook ons vermoeden geuit. Echter vindt zij dat het nu te laat is om hem eventueel linkshandig te laten leren schrijven. Zij ontkent echter niet dat hij mogelijk linkshandig is. Onze zoon voetbalt bijvoorbeeld met links.
Zelf doe ik dingen met zowel rechts als links. Mijn moeder is linkshandig. De juf van onze zoon is zelf ook linkshandig en was erg verbaasd over de reactie van de oefentherapeute. Bij wie kan ik terecht met dit probleem? Na de zomervakantie gaat onze zoon naar groep 4 en wij voorzien problemen omdat hij in groep 4 meer zal moeten schrijven. Het schrijven kost onze zoon bergen met energie. Na het schrijven gaat lezen bijvoorbeeld erg slecht omdat zijn “tank” dan leeg is.
Het wordt uit uw vragen duidelijk dat uw zoon een flink probleem met het schrijven heeft. Ik begrijp dat het hem eigenlijk veel te veel energie kost en dat het ook niet goed lukt. En als ik het goed begrijp, ligt dat meer aan zijn handgebruik dan aan het aangeboden schrijfonderwijs. Ook haal ik uit uw verhaal dat u zich afvraagt of hij niet beter links kan gaan schrijven. Wat ik er niet uit kan halen is hoe de algemene motorische vaardigheden van uw zoon zijn. Ook vraag ik me af welke hand hij gebruikt voor tekenpotloden of een krijtje op het bord. Verder vraagt u nog waar u terecht kunt met hem. Ik zal deze vier punten om beurten aan de orde laten komen. Maar ik zeg erbij dat ik het niet eenvoudig is e.e.a. te beoordelen zonder het kind gezien te hebben, noch het verslag van de Kinderoefentherapeut gelezen te hebben.
Eerst over het schrijven zelf
Uw zoon heeft veel moeite met de sturing en de hantering van zijn pen (of potlood). Dat blijkt uit het bibberige handschrift en moeite met het schrijven op de lijn. Dat kan aan de handvoorkeur liggen (daarover verderop meer) maar het kan ook een andere oorzaak hebben.
Kinderen die problemen hebben met de sturing van hun pen kunnen bijvoorbeeld te krampachtig hun pen vast houden of juist veel te losjes. Ook kan het zijn dat ze motorisch nog niet voldoende toe zijn aan het schrijven, waardoor ze veel te krampachtig gaan schrijven. Een kind wat heel precies is, kan zichzelf ook in de weg zitten en daardoor verkramt of bibberig gaan schrijven.
Ik neem aan dat de Kindoefentherapeut hiernaar gekeken heeft en met hem aan de slag is geweest om zijn pen, pengreep, zithouding e.d. te verbeteren. Ook zal zij gekeken hebben of er een oorzaak voor te vinden is en daar met uw zoon mee geoefend hebben. Als het goed is heeft ze ook contact met de leerkracht gehad voor overleg, zodat ze samen een oplossing voor hem hebben kunnen zoeken (en vinden). Daarbij kun je denken aan:
- een andere pen met een grip die voor hem prettig is
- als hij erg knijpt, een verzwaringsvullling in de pen zodat deze beter gevoeld (en daardoor beter gestuurd) kan worden
- aangepaste belijning van het schrift (www.deschrijfvriend.nl)
- hulp bij het volhouden van de zithouding (zitkussen of juist een plak-matje)
- minder schrijfwerk, want kwaliteit is belangrijker dan kwantiteit
- enzovoort.
Het schrijfonderwijs zélf (lettervormen leren e.d.) hoort op school te gebeuren.
Het is m.i. heel belangrijk dat uw zoon het plezier in schrijven weer terug krijgt.
De handvoorkeur
Deze is te onderzoeken met het dominantie onderzoek van meneer Ben Muller (boekenserie Praxis nr. 40. Malmberg Den Bosch). Met een serie eenvoudige opdrachten wordt de vaardigheid van beide handen getest. De beoordeling wordt daarna in een schema gezet waarbij de totale handigheid van het kind ook wordt meegenomen in de beoordeling. Aan de hand hiervan kun je bepalen of het mogelijk en nodig zal zijn het kind van schrijfhand te laten wisselen. Dit zal beter lukken naarmate de algemene vaardigheden van het kind groter zijn.
Het is niet eenvoudig voor een kind wat al begonnen is met schrijven om te wisselen van schrijfhand. Het automatisme is al een eind op weg. Maar wanneer er hele duidelijk problemen zijn en het kind duidelijk linkshandig is, is het toch raadzaam een goed gestructureerde poging te wagen. Dan geldt wel, hoe eerder, hoe beter.
Ook is het belangrijk om te weten dat je maar met één hand echt goed en ontspannen kunt leren schrijven. Het schrijven is een hele precieze en moeilijke beweging om te leren en dat kun je het beste met één hand leren. De andere hand heeft echter ook een functie, namelijk het vasthouden en leiden van het papier, zodat het precies goed ligt voor de schrijfhand. Hierbij werken beide handen dus samen aan het schrijfproces. Ieder met hun eigen taak.
Bij wie kunt u terecht?
Tja, dat hangt er maar net vanaf waar u woont. Wellicht heeft u een nog niet zo ervaren Kinderoefentherapeut getroffen. Het is jammer dat jullie er niet goed uit gekomen zijn samen. Een alternatief is om een Kinderfysiotherapeut te zoeken of een Kinderergotherapeut. Gaat het echter toch over het schrijven zélf, dan is de remedial teacher op school de aangewezen persoon. Ik wens u en uw zoon veel succes en hoop dat dit antwoord u een eindje op weg kan helpen.
Tip:
Wanneer er tijdens het schrijven veel spanning in handen, armen en schouders ontstaat, is het raadzaam ontspannings- of rekoefeningen tussendoor te doen. Liefst met de hele klas tegelijk aanleren en dan individueel gebruiken tijdens schrijf opdrachten of tekenen (ook thuis!). Bijvoorbeeld:
- de vingers in elkaar vouwen en dan de handen omgekeerd van je af duwen
- je handen los schudden vanuit de polsen
- je vingers wijd open sperren en dan los laten vallen op tafel
- even met de armen zwaaien
- met je schouders cirkeltjes draaien
- je handen samen pakken achter je stoel leuning en dan je schouders laag naar achteren trekken met gestrekte armen
- trommelen op tafel met je vingertoppen
- Maar ook het programma “De klas beweegt” biedt veel praktische aanwijzingen.