Wat te doen bij zindelijkheidsproblemen?
Men spreekt over zindelijkheidsproblemen bij kinderen met een mentale leeftijd van vijf jaar of ouder en waarbij minstens tweemaal per week gedurende drie opeenvolgende maanden onwillig urineverlies (enuresis) optreedt.
Veel kinderen met bedplassen als symptoom, blijken ook bijkomende problemen te hebben. Een multidisciplinaire aanpak is dan ook over het algemeen de meest aangewezen en adequate behandeling en kan pas gestart worden als er een goede assessment gebeurd is.
Rol van de ouders
De meeste ouders zijn bezorgd over hun kind en hebben een verzorgende en verdraagzame houding tegenover het probleem. Zij zien het probleem meestal als iets interns (het ligt niet aan ons, maar ons kind heeft een probleem), stabiels (het verandert niet) en oncontroleerbaars (het kind kan er niets aan doen dat hij/zij in bed plast). Sommige ouders of degenen die onder stress staan, kunnen onverdraagzaam en boos worden over het plasprobleem van hun kind. Het is voor de behandeling belangrijk te peilen naar de mogelijk onverdraagzame attituden en cognities bij de ouders/verzorgers, aangezien onderzoek uitwijst dat een dergelijke houding bij de ouder gerelateerd is aan een hoge mate van falen en/of drop out van behandeling.
Medische en biologische aspecten
Onwillig urineverlies wordt als een ‘biobehavioral’ probleem beschouwd. Dit betekent dat in de behandeling ook medische en biologische aspecten van het probleem in ogenschouw moeten worden genomen en indien nodig medisch/biologisch moeten worden behandeld.
Voorbeelden van behandelingsmethoden
Voor onwillig urineverlies bestaan verschillende behandelingsmethoden. Zoals eerder omschreven bestaat de aanpak meestal uit een multidisciplinaire behandeling. De plaswekker en de Droog-bedtraining kan onderdeel van een aanpak zijn.
Plaswekker
De wekker bestaat uit een ontvanger die op vocht reageert, en een alarmkastje. Het alarmstrookje is voorzien van metalen draadjes die geen contact maken. Wanneer urine op het strookje komt, wordt de vochtige stof geleidend voor stroom waardoor een alarmsignaal wordt geactiveerd. De bedoeling van de wekker is dat het kind wordt gewekt en de plas onderbreekt zodra het begint te plassen. De vaardigheden om droog te worden, worden aangeleerd door middel van een specifiek trainingsprogramma.
Droog-bedtraining (DBT)
De Droog-bed training heeft als doel om kinderen die bedplassen droog te krijgen door het verlagen van hun wekdrempel. De training bestaat uit drie stappen, namelijk de intensieve nacht, de vervolgtraining en de afronding. De belangrijkste oefeningen van dit programma zijn:
- het wekken van het kind als het in bed heeft geplast
- het kind aansporen om naar het toilet te gaan
- het stimuleren van het plassen op het toilet en van alle handelingen bij het naar het toilet gaan
- overlearning: het geleerde bestendigen door ‘over’leren zoals het extra water drinken voor het slapengaan
- het kind leren om zichzelf te verschonen en het bewust te laten worden dat het schoon is
- positieve oefeningen
Bron: Protocollaire behandelingen voor kinderen met psychische klachten, Braet & Bögels (2008)