Problemen motorische ontwikkeling kinderen
Niet voor alle kinderen is het vanzelfsprekend dat de motorische ontwikkeling goed verloopt. Uit een landelijke onderzoek (Van Rossum 1997) wordt geschat dat bij 5 tot 15% van alle kinderen sprake is van een motorische achterstand. In het boek Kind in ontwikkeling van A.C. Bilo staat de normale en afwijkende ontwikkeling van kinderen overzichtelijk in schema’s omschreven.
Lees in dit artikel over de mogelijke oorzaken van een motorische achterstand, hoe je een motorische achterstand kan ontdekken en wat de signalen zijn van een motorische achterstand bij kinderen. Ook zijn in dit artikel boekentips over de motorische ontwikkeling opgenomen. Op zoek naar het meest uitgebreide boek over de motorische ontwikkeling bij kinderen? Dan raden wij het boek Motorische ontwikkeling van kinderen van J. B. Netelenbos aan. Lees ook over de mijlpalen binnen de motorische ontwikkeling en het artikel waarin uitgelegd wordt wat motorische ontwikkeling is.
Boekentips (motorische) ontwikkeling kinderen:
- Kind in ontwikkeling, A.C. Bilo
- Ontwikkeling in vogelvlucht, M. Delfos
- Motorische ontwikkeling van kinderen
- Psychomotorische ontwikkeling kinderen
- Ontwikkelingspsychologie, R. S. Feldman
- De motoriek van kinderen met dyspraxie, L. A. Kurtz
- DCD hulpgids voor leerkrachten, E. van Haeften
- Uit de pas, C. Kranovitz
- Het hele brein, het hele kind, D. J. Siegel
- De lastige kleuter, B. van der Grift
Oorzaken motorische achterstand
Een achterstand in de motorische ontwikkeling kan verschillende oorzaken hebben. Te weinig beweging, weinig zelfvertrouwen bij het bewegen, een in aanleg aanwezige stoornis of een medische reden kunnen oorzaken zijn van een vertraagde ontwikkeling van het kind. Dat kinderen te weinig bewegen is een bekend fenomeen van deze tijd. De moderne (spel)computers en de TV winnen het vaak van het touwtje springen, het knikkeren en het verstoppertje spelen. Ook is het gebruik van de auto vaak een aantrekkelijker alternatief dan de fiets. Gevolg hiervan is dat kinderen in deze tijd minder bewegingservaring opdoen en hierdoor mogelijk een motorische achterstand ontwikkelen. Men spreekt over een ontwikkelingsstoornis als iets in de aanleg van het kind de achterstand veroorzaakt.
Ontdekken motorische achterstand
Vaak worden problemen in de motoriek op school gesignaleerd. Leerkrachten zien dat het kind moeite heeft met fijn motorische taken zoals knippen, tekenen en schrijven, en/of zien dat het kind opvalt bij de grof motorische taken tijdens de gymles of het spelen op het schoolplein. Sommige scholen gebruiken een leerlingvolgsysteem voor het bewegen. Op deze manier houdt de school de motorische ontwikkeling van de kinderen in de gaten. Naast school kunnen ook de ouders zelf, ouders van vriendjes of vriendinnetjes, de trainer op de sportvereniging of de schoolarts problemen signaleren.
Signalen motorische achterstand
Het is niet altijd een motorische achterstand te herkennen. Signalen kunnen namelijk heel verschillend zijn of niet direct gekoppeld worden aan de motoriek. Schrijfproblemen, concentratieproblemen, rusteloosheid en vermoeidheid kunnen namelijk ook duiden op een achterstand in de motorische ontwikkeling. Kijk in het artikel ‘Signalen van problemen in de motorische ontwikkeling’ voor verschijnselen die kunnen duiden op problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling.
Ook bij kinderen met Niet Aangeboren Hersenletsel kan een beperkte of geen fijne motoriek voorkomen. Denk bijvoorbeeld aan spasticiteit.
Er is behoefte aan hulpmiddelen, die de kinderen (en volwassen) niet stigmatiseren als “gehandicapt”, waardoor ze buiten de “gewone” kinderen (en volwassen) worden geplaatst.
Toch zijn er vaak middelen nodig, denk aan:
– Drempels verwijderen
– Drempeloplopen bij voor- en achterdeur
– Tweede trapleuning
– Bed op verschillende hoogten instelbaar
– Stoel in slaapkamer
– In kledingkast labels waar wat moet liggen zodat verschillende huishoudelijke hulpen er geen chaos van maken.
– In kledingkast dozen voor kleinere zaken, zoals hemden, onderbroeken, sokken, zakdoeken
– Stevige houten klerenhangers (plastic hangers gaan kapot)
– Dubbelwandige thee en koffiepot, zodat je niet steeds heen en weer hoeft, maar op tafel kan zetten
– Plastic suikerpot met deksel (tupperware)
– Platemates
– Zaklamp in meterkast ophangen
– Verdikker voor pennen
– Brievenhouder, zodat de post niet gaat “zwerven”, maar vast te plaats krijgt om te worden behandeld
– Plank voor ordners in bv trapkast (je hebt een hele administratie met allerlei instanties)
– Vuilnisbak touch bin
– Duck tape voor kabels afplakken
– Eéngreeps kranen in keuken en badkamer
– Grepen / beugels
– Grote schaar en kleine schaar
– Plastic keukengerei, zodat de pannen niet worden beschadigd
– Tupperware sinasappelpeller
– Hoog, inklapbaar plastic stoeltje in badkamer
– Sponzen voor wassen
– Droger (voor knijperen heb je twee handen nodig maar je hebt een hand nodig voor steun)
– Huishoudspullen in box voor huishoudelijke hulp
– Instructie op papier voor huishoudelijke hulp voor bij ziekte en vervanging
– Fietsophangers aan plank om bezems, plumeau ed aan op te hangen/ tussen te klemmen
– Clever hook voor thee- en handdoeken
– Vaatwasser
– Magnetron
– Stok met elleboogondersteuning, meerdere rollators (robuust en opvouwbare), rolstoel
– Elektrischer fiets / zijwieltjes fiets / driewieler
– Geleidingsrail aan zijkant auto om aan vast te houden als hulpmiddel achter in auto is gezet
– Hometrainer en Fietstrainer om bij kneuzingen en breuken voldoende spiermassa te behouden
– Urinaal
– Medicijnendoos
– Verbanddoos met belangrijkste medische spullen en pleisters en jodium en zalven
– Gelkoelpak
Nu als volwassene , en ervaringsdeskundige , heb ik een belangrijke tip voor professionals om om te gaan met kinderen met motorische achterstand: zorg ervoor dat die kinderen niet achtergesteld of uitgesloten worden.
Wat mij altijd verbaasd heeft bij leerkrachten dat zij bij de gymles de beste (lees populairste ) kinderen hun sportteam laten samenstellen en dat daardoor de kinderen die niet zo lekker meekomen wegens hun motorische achterstand altijd als laatste overblijven.
Dit is zó funest voor de zelfwaardering van zo’n kind. Ook de manier waarop je als professional over het hoofd van het kind praat over zijn stoornis. Praat zoveel mogelijk mét het kind, ook al is het op kindertaal gebaseerd. Echt, een kind heeft al heel snel door dat hij afwijkend is en hoe anderen daarover denken. Vooral volwassenen moeten dit gaan beseffen.
Goede morgen,
Op dit moment zit ik met een vraag over een kind dat in eerste instantie bij het binnen komen in de klas wel met zijn benen (recht op de stoel..op de grond zit.) De rest van de dag zit hij met zijn benen opgetrokken op zijn stoeltje. Hij is heel goed in voetballen en schopt gericht en hard.
–Omdat ik dat een zeer opvallende houding vind en het mogelijk als signaal zie van belemmerde motorische ontwikkeling wil ik toch mijn vraag aan u stellen. Hoe zou ik ouders duidelijk kunnen maken, dat het fenomeen aandacht verdiend. Ouders zien het als een gewoonte dat bij hem hoort. Ik dank u bij voorbaat voor uw antwoord.