Mijn dochter van 13 maanden staat nog niet. Ze kruipt of tijgert ook niet maar schuift op haar billen het hele huis door. Mijn zoon (inmiddels 4 jaar oud) deed exact hetzelfde en liep met 19 maanden pas los. Nu is ze verder motorisch helemaal in orde volgens ons. Ze kan heel goed manouvreren en redt zich prima maar staan; niet eens in de buurt. Moeten wij ons zorgen maken?
Alle kinderen leren staan
Elk kind zal uiteindelijk gaan staan en lopen, tenzij er iets mis is met de hersenen. Je geeft zelf al aan dat je dochtertje volgens jullie motorisch helemaal in orde is. Ook vergelijk je haar met je zoontje, die ook uiteindelijk is gaan lopen. Hoewel ik geen voorstander ben van het vergelijken van kinderen, omdat elk kind weer anders is, heb je wel al eerder meegemaakt dat het anders dan gemiddeld is gegaan en dat het goed is gekomen. Dus in die zin hoef je je dus geen zorgen te maken.
Ondersteun je kind
Dat neemt niet weg dat je haar kunt ondersteunen in dat proces. De beste manier omdat te doen is te kijken naar wat ze doet in plaats van wat ze nog niet doet. Hoe kun je haar helpen meer gemak en vooral meer variatie te laten vinden in wat ze doet? Hoe meer variatie in beweging je kindje vindt, hoe meer stabiliteit en zelfvertrouwen je kindje heeft. En hoe meer variatie, hoe beter ontwikkelen de hersenen zich.
Billenschuiven
Ik kijk vanaf hier even met je mee. Ik kan dat, omdat ik meer kinderen ben tegen gekomen die aan je beschrijving beantwoorden. Je vertelt dat je kindje zich zittend voort beweegt. Dat betekent dat ze voldoende balans heeft gevonden om in zitten risico’s te nemen. Daardoor heeft ze ontdekt hoe ze zich door te schuiven met haar billen over de grond, kan voortbewegen. Ze kan daardoor gaan waar ze wil. Dit geeft haar zelfvertrouwen. Ze kan pakken wat ze wil, tot op zekere hoogte dan.
Niet tijgeren en kruipen
Je vertelt ook dat je kind niet tijgert en ook niet kruipt. Bij mij komen dan andere vragen naar boven:
- Ligt je kindje wel eens op de rug? Wat doet je kindje dan?
- Ligt je kindje wel eens op de buik? Wat doet je kindje dan? Kan ze goed haar hoofd op tillen? Kan ze goed steunen op haar armen in die positie?
- Heeft je kindje gerold van rug naar buik en van buik naar rug? Zo ja doet ze het nog wel eens?
Mogelijk zetten jullie haar al heel lang altijd in zit op de vloer. Normaal gesproken zou een kindje pas gaan zitten als ze daar zelf aan toe is. Door voldoende in lig te spelen zal ze steeds meer bewegingsvrijheid creëren. Door steeds iets meer van de grond te komen, door steeds iets verder weg te reiken, door daardoor ook om te vallen en in nieuwe posities terecht te komen kan een kind zich ontwikkelen. Dat kan het in principe geheel zelfstandig als het voldoende vloertijd krijgt en veiligheid en uitdaging. Daardoor ontwikkelt het evenwicht zich vanuit een groot oppervlak van contact met de vloer naar een kleiner contactoppervlak met de vloer. En zitten is al een wezenlijk kleiner contact met de vloer dan in lig en staan is weer een kleiner contact met de vloer dan zit.
Eigen tempo is belangrijk
Mogelijk is zij niet zelf de weg gegaan van lig naar zit. Kan het zou zijn dat jullie haar hebben neergezet voordat het zover was en dat zij al een heel lange tijd heeft gezeten met haar benen gestrekt en wijd om zich in evenwicht te houden. Misschien hebben jullie zelfs in het begin kussens om haar heen gelegd omdat dat evenwicht nog helemaal niet zo fantastisch was. Jullie dachten waarschijnlijk dat je haar hielp. Je dochtertje kon daardoor ook heel lang zoet spelen met speelgoed tussen haar benen en als ze iets anders wilde wees ze ernaar en zij ze ‘Eh! Eh!’ en kwamen jullie het haar brengen. Ik spreek dat uit, omdat ik het al veel ouders en veel kinderen zo heb zien doen. Echter voor kinderen is dit een heel belemmerende positie, omdat ze hierdoor niet voldoende balans hebben om iets anders te doen dan stil blijven zitten uit angst om te vallen. Waarschijnlijk is het jullie dochter geleidelijk aan gelukt om toch hier verandering in te brengen en durfde ze meer risico’s te gaan nemen door bijvoorbeeld wat verder te reiken of naar links of rechts draaien. Zo heeft ze ontdek dat ze zich ook zittend kan verplaatsen.
De volgende stap: staan
Om haar volgende stappen te kunnen nemen heeft ze echter nodig dat haar evenwichtsgevoel zich verder ontwikkelt en dat de spieren rond haar bekken voldoende kracht hebben om te stabiliseren. Dan pas zal ze kunnen gaan staan. Het beste is dus haar uitdagingen aan te bieden waarbij zij zelf de vloer terug vindt. Alles wat zij zelf ontwikkelt, ontdekt, geeft haar een enorme oppepper in haar gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen.
Hoe kunnen jullie helpen?
Er zijn 3 routes waar je aan kunt denken om haar te stimuleren.
1. Toch alsnog op de grond leggen en haar zo de kans geven al de noodzakelijke spieren, het spiergevoel, de coördinatie en het evenwicht van daaruit te laten ontwikkelen. Zij zal dit in het begin niet leuk vinden, omdat zij zich dan belemmerd voelt in haar beweging in vergelijking met in zit. Je kunt toch wel een aantal dingen doen om haar te helpen door erbij op de grond te gaan liggen.
- Op de buik liggend tegenover elkaar samen spelen met iets wat haar interesse kan vangen.
- Haar over jouw been of benen heen leggen met haar buik terwijl jij op de vloer zit. Je kunt dan haar met iets laten spelen en tegelijk zelf haar voeten en onderbenen en met name de knieën de vloer te laten voelen door ze er langs te schuiven en/of de knieën wat steviger in de grond te drukken.
- Je kunt spelletjes doen door met haar op je buik liggend heen en weer te rollen, zodat zij mee rolt en haar evenwicht zo ontwikkelt.
- Je kunt haar in een hangmat leggen en haar zo heen en weer schommelen of met zijn tweeën elk aan de kant van een grote handdoek of een dubbelgebouwen deken waar zij in ligt een wiegspelletje doen.
- Je kun haar op je been/benen laten zitten, de handen vast houden en dan ‘Torentje, torentje, bussenkruit’ spelen of ‘Een herenpaard, een damespaard’ doen, waardoor ze aan het eind geheel in het spel van het liedje op de grond valt naast je benen.
2. Juist van waar ze nu is, haar de weg naar de vloer terug laten vinden.
- Kussens om haar heen leggen waardoor ze uitgenodigd wordt om andere oplossingen uit te proberen. En de kussens zijn een stuk minder diep dan de vloer zelf, dus dat geeft veiligheid en vertrouwen.
- Spelend variaties maken, waardoor ze met een groter vloercontact zit. Bijvoorbeeld jullie zitten beiden op de grond, je dochtertje zit tussen je benen. Eerst vrij dichtbij haal je haar naar achter tegen je aan. Een heel klein beetje richting omvallen. Je buik vangt haar op en geeft haar zekerheid. Je zegt van te voren 1, 2, 3 en op 3 trek je haar naar achter en laat haar tegen je aan rusten. Ook ongeveer 3 tellen en weer terug naar zelfstandig zitten. Dit zo een aantal malen en dan zal je merken dat ze het gaat verwachten en zelf al terug gaat. En weer na een paar keer laat ze zichzelf op 3 vallen tegen je aan. Als er voldoende vertrouwen en vooral plezier is kun je per dag de afstand tussen jou en haar een beetje groter maken. Maar alleen als je merkt dat ze plezier heeft en meespeelt door mee te doen.
- Met het liedje ‘Schuitje varen, theetje drinken’ spelen met de balans rechts en links. Eerst vast houdend bij het bekken, dan om de borstkas en dan later door de armen schuin opzij vast te houden en dan 1 hand opzij lichtjes naar de vloer te trekken en dan de andere naar de andere kant. Hier kun je ook opbouwen door eerst alleen in de richting te gaan en met jouw benen als opvang rechts en links. Als ze meer durft steeds een beetje dichter naar de vloer totdat je afwisselend rechts en links een hand op de vloer laat steunen. Later kun je haar dan in het spel af en toe op 1 hand laten steunen of zelfs op den duur de steunarm laten buigen in de elleboog zodat ze half schuin zit en dus al veel dichter bij de vloer is.
3. Haar helpen haar balans te trainen in de volgende stappen van de ontwikkeling en zodat ze daar variatie in haar bewegingen in kan vinden.
- Haar op haar knieën zittend, dat is met de knieën dicht tegen elkaar en dan op haar hielen zittend, met iets laten spelen wat haar interesse heeft. Dit is ook iets wat je met je tweeën doet. De een houdt haar bezig met een speeltje voor haar op een opstapkrukje of iets dergelijks, de ander houdt de knieën bij elkaar. Zij zal namelijk tussen haar benen met de billen op de grond willen, want dat is vertrouwder en lager bij de grond.
- Hetzelfde bij een laag tafeltje en dan uitlokken door het speeltje wat verder weg te houden, dat ze op haar knieën komt staan.
- Haar een paar treden de trap op laten klimmen.
Ik hoop dat je hier creatief en met plezier mee kunt spelen en vooral heel erg kijkend naar hoe je kind reageert. Ze zal af en toe over een hobbeltje heen moeten en dus uit haar comfort zone zijn, maar over het algemeen is het de bedoeling dat het spelen is en dus plezier geeft zowel bij je dochtertje als bij jullie als ouders.