Ik ben taxichauffeur en breng kinderen naar hun school (speciala onderwijs). Ik vervoer een jongen van denk ik 16 jaar en ik vermoed dat hij OCD heeft. Deze jongen heeft de gewoonte om telkens in de auto zijn linkerhand op te houden, die ik vervolgens met mijn vinger of bovenkant van mijn hand moet aantikken! Ik vind dit niet erg om 1 of 2 keer te moeten doen, maar 80 keer op een rit van 20 minuten is toch erg lastig, helemaal omdat ik rekening moet houden met het verkeer! Wat gebeurt er bij hem als ik ‘nee’ zeg of als ik niet reageer, heeft dat negatieve effecten op hem of doe ik hem dan pijn? Kan ik iets erger of zelfs kapot maken?
Dwanghandelingen
Bijna iedereen kent wel dwanghandelingen; je moet iets doen, terwijl je weet dat het niet nodig is. Nog een keer kijken of de deur op slot zit, controleren of het gas uit is of eerst je rechter- en dan je linkerschoen aantrekken. Wanneer deze handelingen je leven gaan beheersen, spreken we van een Obsessief-Compulsieve Stoornis, vaak aangeduid met de Engelse afkorting OCD.
Dwanggedachten
Dwanghandelingen gaan vaak gepaard met dwanggedachten, in de vorm van ‘als…, dan…..’
Je hebt het idee dat er iets ergs gebeurt als je de dwang niet uitvoert. Bijvoorbeeld: ‘Als ik mijn handen niet tien keer was, dan word ik ernstig ziek’. Deze gedachte gaat samen met angst of een ‘naar gevoel’. Soms, met name bij kinderen, is er geen sprake van dwanggedachten, maar alleen van een vervelend gevoel. De angst of het ‘nare gevoel’ wordt minder zodra de dwang wordt uitgevoerd. Op de langere termijn zal de dwang echter steeds terugkeren en heftiger worden.
Behandeling OCD
De behandeling van OCD bestaat uit het steeds minder gaan uitvoeren van de dwanghandelingen. Iemand die 10 keer zijn handen wast, gaat dat afbouwen; eerst 9 keer, dan 8 keer, enzovoort. In eerste instantie zal de angst of het ‘nare gevoel’ erger worden. Uiteindelijk zal het verminderen en verdwijnen. Hierdoor leert iemand dat de angst en de dwanggedachten ook weg gaan, als je de dwanghandeling niet uitvoert. Uiteindelijk zal de angst steeds minder worden en daarmee ook de dwang.
Verergeren dwang
U heeft gelijk als u zegt dat het uw verantwoordelijkheid is om op het verkeer te letten. Het is daarom niet mogelijk om steeds op de dwang van de jongen bij u in de taxi te reageren. Het zal hiermee ook niet verminderen. De kans bestaat dat hij het juist steeds vaker gaat vragen. Als u niet reageert op de dwang zal u hem geen pijn doen, ook zal u niets kapot maken. Wel kan het voor hem moeilijk zijn om ermee om te gaan, omdat zijn ‘nare gevoel’ (in eerste instantie) zal verergeren.
Tips
Het lijkt mij goed om in hele duidelijke woorden uit te leggen dat u niet zijn hand aan kan tikken, omdat u op het verkeer moet letten. Hoe hij hier op zal reageren is voor mij moeilijk te beoordelen, omdat ik niet weet wat er precies met deze jongen aan de hand is. Is er bijvoorbeeld sprake van zwakbegaafdheid en/of autisme, dan zal het voor hem moeilijker zijn om te begrijpen.
Het lijkt mij goed om, indien mogelijk, contact op te nemen met zijn ouders en het probleem aan hen voor te leggen. Zij kunnen hun zoon erop voorbereiden dat u niet meer zijn hand zal aantikken en uitleggen waarom. Zeer waarschijnlijk kunnen zij ook u adviseren over hoe met zijn reactie hierop kunt omgaan.
Ik hoop u hiermee voldoende informatie gegeven te hebben. Veel succes met de taxiritten!