Waarom lopen sommige kinderen op hun tenen en wat zijn de oorzaken van tenenlopen?

Mijn kleinzoon van bijna 4 jaar loopt heel vaak op zijn tenen, zeker als hij rent, hoe komt dit?

Tenen lopen kind

Jonge kinderen lopen vaak – tijdelijk – op hun tenen. Tot een leeftijd van 2 jaar is dat normaal. Maar tot een jaar of 6 komt het ook frequent voor. Soms is daar een duidelijke oorzaak voor te vinden. Een andere keer komt het voor in combinatie met een gedragsafwijking. Maar vaak weten we het niet.

Meestal onschuldig

In mijn praktijk krijg ik die vraag ook wel eens. En soms kan ik er een verklaring voor geven, maar bij de meeste kinderen verdwijnt het vanzelf naarmate ze ouder worden. Het is belangrijk om je te realiseren dat het meestal een onschuldig verschijnsel is. Wanneer het echt structureel is en het kind niet op de platte voeten kan staan of over de hele voetzool kan afwikkelen met lopen en alléén maar op de tenen loopt is een bezoek aan de (kinder)arts noodzakelijk.

Redenen voor tenen lopen?

Voor de duidelijkheid verdeel ik de oorzaken in 2 categorieën, pathologisch en niet pathologisch.

Pathologisch (= te verklaren uit een bepaalde ziekte of afwijking):

• Kinderen met autisme lopen vaker op de tenen.
• Wanneer de kuitspieren in aanleg te kort zijn of er een afwijking in de botstructuur of de aansturing van de spieren is, kan dat een oorzaak voor tenenlopen zijn.

Niet pathologisch:

• Kinderen die heel enthousiast zijn of druk lopen vaak op de tenen en springen en huppen vaak.
• Kinderen die moeite hebben het tempo bij te houden of aan wie hoge eisen wordt gesteld gaan soms op de tenen lopen.

Wat kun je doen aan tenen lopen?

Wanneer er een pathologische oorzaak wordt vermoed is een bezoek aan de huisarts noodzakelijk. Lijkt de oorzaak ‘niet pathologisch’ te zijn en kan het kind ook geregeld op de platte voeten lopen, kijk dan of het enthousiasme is of dat het kind wellicht mentaal op zijn tenen moet lopen.

Praktische tips bij niet pathologisch tenen lopen:

• Geef kinderen soepele lage schoenen met een harde rubber of leren zool. Sportschoenen hebben een te zachte verende zool en geven onvoldoende informatie over de ondergrond aan de voetzool waardoor kinderen vaak op hun tenen gaan lopen.
• Laat je kind regelmatig op de blote voeten rondlopen, binnen zowel als buiten op gras of in het zand. Ze krijgen dan veel voel informatie via de voetzool en hun voet- en beenspieren worden er sterk van.
• Vraag een kind wat veel op de tenen loopt af en toe om een stukje bewust de hielen eerst neer te zetten.
• Doe een spelletje waarbij het kind op platte voeten staat, eventueel op een groot blok of stevig voetenbankje, en geef kleine duwtjes aan alle kanten. De bedoeling is dat het kind blijft staan als een ‘huis’ of een ‘standbeeld’. Is dit nog te moeilijk dan kun je het kind ook op de knieën staand of in de schuttershouding (kniestand met één voet naar voren neerzetten) laten beginnen en het spel in moeilijkheidsgraad opbouwen. Geef de duwtjes tegen de schouders/heupen/romp, niet tegen het hoofd. Leg ook uit dat je je moet opvangen met je handen als je valt.
• Speel spelletjes waarbij trekken en duwen een rol speelt. Deze geven een kind ook meer ‘grondgevoel’. Zorg dat winnen en verliezen afgewisseld worden zodat het kind zijn zelfvertrouwen niet verliest.
• Stel de eisen die aan een kind gesteld worden af op de capaciteit van het kind. Het is niet fijn om altijd ‘op je tenen’ te moeten lopen.