Mijn zoontje van 3 houdt op een heel vreemde manier zijn potlood vast met kleuren. Hij wil er niets van weten wanneer ik dat wil corrigeren. Gewoon laten zo of leert hij het zich dan echt verkeerd aan?
Voorwaarden schrijven
Schrijven is een ingewikkeld proces waar een aantal specifieke voorwaarden voor nodig zijn. Denk hierbij aan de ontwikkeling van een goede:
- Fijne motoriek (nodig voor: ontwikkelde handvoorkeur, correct kunnen vasthouden van een potlood en het besturen hiervan vanuit de vingers en duim)
- Ruimtelijke oriëntatie (nodig voor begripkennis van: onder, boven, links, recht en juiste bladverdeling: grootte en vorm van de letters).
- Oogmotoriek (nodig voor het snel ‘aftasten’ van de regels, verschil kunnen zien tussen vormen, visuele geheugen).
- Oog-handcoördinatie (nodig voor een juiste samenwerking tussen de ogen en schrijfhand om handt te controleren en te sturen).
- Gevoel voor maat en ritme (schrijven kan gezien worden als een ritmisch proces)
- Statisch evenwicht (nodig voor een ontspannen en goede schrijfhouding).
- Verwerking cognitieve input (gesproken taal kunnen interpreteren en ruimtelijke begrippen beheersen).
Verder is het belangrijk dat kinderen gemotiveerd zijn om te leren schrijven, zich een tijdje kunnen concentreren en dat de zintuigen goed functioneren. De ontwikkeling van de sensomotoriek; het verband tussen de zintuiglijke waarnemingen en de motorische reactie hierop is binnen het proces essentieel.
Rijp zijn voor pengreep
Gezien kinderen al deze belangrijke voorwaarden moeten beheersen is het niet vreemd dat uw zoontje van drie nog op een vreemde manier zijn potlood of stift vasthoudt. Een goede pengreep mag je dan ook pas verwachten in groep 3 t/m 5. Wel is het zo dat slechte schrijfgewoonten moeilijk zijn af te leren bij kinderen. Daarom is regelmatig het goede voorbeeld geven van een functionele potloodgreep prima, maar de juiste greep kan nog niet geëist worden van het kind. Daarnaast is het goed om te weten dat veel natuurlijke variatie bestaat in het schrijven. Uiteindelijk is het meest belangrijk dat kinderen een functioneel handschrift hebben (leesbaar, voldoende tempo) en op een ontspannen manier zonder kramp een taak kunnen volbrengen.
Motivatie door plezier
Wil het kind gemotiveerd blijven voor tekenen en schrijven staat het plezier voorop. Daarom raad ik u aan om niet te veel dwang op te leggen en juist het accent te leggen op de plezierige activiteit. U kunt van het tekenen een spel maken en het kind spelenderwijs op allerlei manieren laten oefenen; nog gekkere pengrepen uitproberen, afgewisseld met de juiste pengreep, met verschillende materialen (pen, potlood, viltstift, dik, dun) en andere ondergronden. Ook kunt u uiteraard proberen uit te leggen dat met een goede pengreep mooier gekleurd en langer volgehouden kan worden. Lukt het niet om met plezier de juiste pengreep aan te leren, kunt u prima wachten totdat uw kind volgend jaar naar school gaat. De kleuterjuf of meester zal het kind zeker ondersteunen bij het aanleren van een goede pengreep!
Tips voor leren pengreep
Omdat de coördinatie van de fijne motoriek zo belangrijk is bij het schrijven, hieronder een aantal tips om de fijne motoriek te stimuleren. De oefeningen en/of activiteiten zijn gericht op het ontwikkelen van de schouder, elleboog en pols en het bewegingsgemak van het gebruik van de vingers.
- Laat het kind tekenen, schilderen, plakken (collages maken) op een verticaal vlak. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een papier met plakband op de muur of bijvoorbeeld een schildersezel. Als variatie kunt u uw kind ook liggend op de grond laten tekenen.
- Speel met het kind ’tafeltje’. Laat het kind met handen en knieën op de grond zitten. U kan als ouder proberen het kind om te duwen. Andersom vindt het kind uiteraard ook fantastisch om te doen!
U kunt ‘kruiwagentje’ spelen met het kind. Als bij de voeten tillen nog te zwaar is, kunt u het kind ondersteunen bij de bovenbenen. - Doe voor of na het eten met het gezin ‘zit-push-ups’. Leer het kind vanuit een stoel met armleuningen zichzelf een beetje op te tillen door de armen uit te strekken.
- Laat het kind oefenen met ritssluitingen open en dicht doen. Berg bijvoorbeeld het lego op in een tas met ritssluiting, zodat deze bij het spelen steeds geopend moet worden.
- Laat het kind de zijkant van een doos versieren met knijpers, eventueel eerst mooie plaatjes verzamelen/ uitknippen en deze hierbij gebruiken.
- Laat het kind met een pincet, tangetje of bijvoorbeeld sla bestek allerlei materialen van de tafel in een bakje stoppen.
- Leer het kind om kaarten te schudden, uit te delen of één voor één op een andere stapel te leggen.
Probeer een kartonnen of plastic bakje in de handpalm helemaal rond te draaien door alleen de vingers te gebruiken. Moeilijker maken door iets in het bakje te doen. - U kunt (met de juiste pengreep) touwtrekken met een grote munt.